امکان مهریه قرار دادن مال هبه شده و رجوع هبه کننده

_{^{آیا می توان مال هبه شده را مهریه قرار داد و آیا امکان رجوع هبه کننده در اینجا وجود دارد ؟}}

• مهر باید قابل تملک به زن باشد یعنی دارای ارزش اقتصادی و داد و ستد باشد و به عبارت دیگر بتواند عوض یک قرارداد معوض قرار بگیرد. (ماده 1078 قانون مدنی) همچنین مال باید قابل تملک به زن باشد و مشترکات عمومی که قابلیت تملیک را ندارند نمی توانند مهر قرار بگیرد؛
• نکته مهم این است که مالی را که متعلق شخص ثالث است مانند مالی که به عنوان تامین یا بر اثر صدور اجرائیه بازداشت شده است نمی توان مهر قرار داد. مگر با اجازه دارنده حق. همچنین هرگاه مال توقیفی با حفظ حق غیر که به آن تعلق گرفته مهر قرار داده شود پس از رفع بازداشت زن می تواند به طور قانونی در مال تصرف کند.
• مال قابل تملک همچنان که در بالا گفته شد ممکن است عین معین یا کلی در معین باشد یا منفعت باشد،
• هرگاه مهرعین معین باشد باید در زمان عقد موجود باشد و اگر معلوم شود که عین آن در حین عقد موجود نبوده است تعیین مهر باطل خواهد بود (مستنبط از ماده 361 قانون مدنی) و در این مورد عقد نکاح صحیح است اما مثل یا قیمت مهر به زن تعلق می گیرد.
• هبه عقدی است که به موجب آن احد طرفین عین موهوبه را به تملیک طرف دیگر در می آورد
• عقد هبه از عقود جایزه محسوب می شود و طرفین این عقد می توانند هر موقع که از انعقاد عقد پشیمان شدند به عین موهوبه رجوع کنند و مال را استرداد کند؛ اما در مواردی که ممکن است طرفین به تراضی عقد را غیر قابل رجوع کنند یا اینکه عقد مشمول موارد ماده 803 قانون مدنی قرار بگیرد که عقد خودکار غیر قابل رجوع خواهد شد و واهب دیگر حق رجوع به عین موهوبه را ندارد.
• ماده 798 قانون مدنی قبض را شرط صحت عقد هبه می داند و بدون قبض عقد هبه صحیح نمی باشد . قبض یعنی به تصرف و در اختیار قرار دادن عین موهوبه به متهب ؛ وکیل یا نماینده قانونی متهب نیز می توانند عین موهوبه را قبض کنند و شخصیت متهب در قبض شرط نیست.
• همچنین قانون مدنی در ماده 803 قانون مدنی به مواردی اشاره دارد که رجوع به هبه امکان پذیر نیست و به نوعی عقد لازم تلقی می شود.

۱) در صورتی که متهب پدر یا مادر یا اولاد واهب باشد.

۲) در صورتی که هبه معوض بوده و عوض هم داده شده باشد.

۳) در صورتی که عین موهوبه از ملکیت متهب خارج شده یا متعلق حق غیر واقع شود خواه قهراً مثل اینکه عین موهوبه برهن داده شود.

۴) در صورتی که در عین موهوبه تغییری حاصل شود.

_{^{پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص رجوع از هبه مال هبه شده بابت مهریه}}

♦  مسئله کمی پیچیده است ابتدا باید دید مال موهوبه که مورد مهر قرار گرفته است عین معین است یا کلی در معین؛ نکته دیگر این است که عقد هبه هم حالت لازم دارد که در ماده 803 قانون مدنی بیان شده است و هم حالت عادی و جایز دارد که واهب می تواند به عین موهوبه رجوع کند پس هم احتمال این وجود دارد که نتوان به مال موهوبه رجوع کرد و هم احتمال این است که بتوان به مال رجوع کرد مثلا اگر رابطه آن بین واهب و متهب فرزند پدری باشد این عقد هبه لازم خواهد بود. و زن می تواند به راحتی در عین موهوبه خود تصرف کند؛ چرا که عقد هبه عقدی است تملیکی و متهب مالک می شود. همچنین باید متهب  در عین موهوبه قبض کند یعنی دخل و تصرف کند که اگر این کار را انجام ندهد عقد هبه صحیح نیست و این عقد تشکیل نشده است.

♦  بهتر است تمامی جزئیات عقد هبه که صورت گرفته است اول روشن شود و در مرحله دوم مشخص شود شرایط مهر قرار گرفتن عین موهوبه چگونه بوده است.

_{^{مستندات قانونی - رجوع از هبه در خصوص مهریه}}

ماده 795 قانون مدنی

هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجانا به کس دیگری تملیک می کند تملیک کننده واهب طرف دیگر را متهب ،مالی را که مورد هبه است عین موهوبه می گویند.

ماده 798 قانون مدنی

هبه واقع نمی شود مگر با قبول و قبض متهب اعم از اینکه مباشر قبض خود متهب باشد یا وکیل او و قبض بدون اذن واهب اثری ندارد.

ماده 803 قانون مدنی

بعد از قبض نیز واهب می تواند با بقاع عین موهوبه ازهبه رجوع مگردرمواردذیل:

1)در صورتی که متهب پدریامادر اولاد واهب باشد.

 2)در صورتی که هبه معوض بوده و عوض هم داده شده باشد.

 3)در صورتی که عین موهوبه ازملکیت متهب خارج شده یا متعلق حق غیر واقع شود خواه قهرا مثل اینکه متهب به واسطه فلس محجور شود خواه اختیارا مثل اینکه عین موهوبه به رهن داده شود.

 4)در صورتی که در عین موهوبه تغییری حاصل شود.

ماده ۱۱۰۰ قانون مدنی 

درصورتی که مهرالمسمی مجهول باشدیامالیت نداشته باشد یاملک غیرباشددرصورت اول ودوم زن مستحق مهرالمثل خواهدبودودرصورت سوم مستحق مثل یاقیمت آن خواهد بود مگراینکه صاحب مال اجازه نماید.

ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی

هرچیزی راکه مالیت داشته وقابل تمیزنیزباشدمی توان مهر قرارداد.

ماده ۱۰۷۹ قانون مدنی

مهربایدبین طرفین تاحدی که رفع جهالت آنهابشودمعلوم باشد.

 ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی

تعیین مقدارمهرمنوط به تراضی طرفین است .

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما