چگونگی فسخ معامله موبایل معیوب یا اعمال خیار شرط

_{^{پاسخ – چگونه می توان معامله خرید موبایل را فسخ کرد ؟}}

به موجب ماده 422 قانون مدنی اگر بعد از معامله ظاهر شود که مبیع معیوب بوده مشتری مختار است در قبول مبیع معیوب یا اخذ ارش یا فسخ معامله. 
بنابراین وجود عیب در مبیع، از یک سو به ذیحق اختیار فسخ و برهم زدن معامله را خواهد داد و از سوی دیگر مشتری می تواند با حفظ عقد برای جبران ضرر خود به واسطه وجود عیب، ارش مطالبه نماید.

لازم به ذکر است ارش عبارت است از تفاوت قیمت مبیع صحیح و مبیع معیوب. 

_{^{شرایط ایجاد خیار عیب}} 

_{^{پنهانی بودن عیب از نظر خریدار}}

خیار عیب ناشی از این شرط ضمنی است که کالای مورد معامله باید سالم باشد و بر مبنای این اعتقاد تراضی انجام می شود. بنابراین، اگر عیبی در کالا ظاهر شود تخلف در این شرط ضمنی به خریدار حق فسخ می دهد. بر این اساس، اگر خریدار از عیب آگاه باشد دیگر نمی توان ادعا کرد که عقد همراه با شرط ضمنی سلامت مبیع است. ماده 424 قانون مدنی در این باره مقرر می دارد عیب وقتی مخفی محسوب است که مشتری در زمان بیع عالم به آن نبوده است اعم از اینکه این عدم علم ناشی از آن باشد که عیب ‌واقعاً مستور بوده است یا اینکه ظاهر بوده ولی مشتری ملتفت آن نشده است.

در این ماده در خصوص مخفی بودن عیب دو نکته بیان گردیده است؛ یکی اینکه پنهان بودن از نظر خریدار مورد نظر است نه فروشنده. البته این امر در صورت معیوب بودن مبیع است و علم و جهل فروشنده تاثیری در تحقق خیار عیب ندارد. دیگر اینکه ملاک و معیار در تشخیص علم و جهل خریدار یک معیار شخصی است نه نوعی. صرف مشاهده و دیدن عیب در کالا برای قائل شدن به علم خریدار کفایت نمی کند بلکه باید عالم باشد که این عیب از ارزش کالا می کاهد یا مانع انتفاع می گردد. همچنین خریدار باید به معنای عیب ذکر شده واقف باشد.

برای نمونه اگر در خرید گوشی تلفن همراه فروشنده اعلام کند که ویروسی می باشد در حالی که خریدار به معنای ویروسی بودن و اختلالات آن آگاه نباشد، نمی توان خریدار را عالم فرض نمود.

این محتوا متعلق به سایت دفتر وکالت دادگران حامی ((dadgaran.com)) بوده و بهره برداری از آن بدون ذکر منبع ممنوع است.

_{^{موجود بودن عیب در حین عقد}}

یکی دیگر از شرایط عیب که در ماده 423 قانون مدنی بیان شده موجود بودن عیب در زمان عقد می باشد. لازم به ذکر است عیوبی که بعد از عقد ایجاد می گردد را نمی توان به بایع و مالک سابق مستند نمود و این عیوب برعهده کسی استقرار می یابد که به موجب عقد مالک شده اما این قاعده نیز بدون استثنا نبوده و ماده 430 قانون مدنی عیب حادث بعد از قبض را در صورتی که در نتیجه عیب قدیم باشد موجب خیار و حق  رد می دارند. همچنین، به موجب ماده 425 قانون مدنی عیبی که بعد از بیع و قبل از قبض در مبیع حادث شود در حکم عیب سابق است.

_{^{عقد معوض باشد}}

 علت این امر آن است که در عقود مجانی و تملکات بلاعوض ضرری برای طرف مقابل ایجاد نمی گردد تا با استناد به خیار عیب در صدد جبران آن باشیم. 

_{^{معین بودن موضوع عقد}}

 موضوع قرارداد ممکن است عین معین، کلی در معین یا کلی فی الزمه باشد. در اینکه خیار عیب در عین معین جاری می گردد تردیدی نیست چراکه امکان تبدیل و الزام بایع به تسلیم کالای سالم در عین معین وجود ندارد. در کلی در معین خیار عیب در صورتی تحقق پیدا می کند که کل مجموعه مشخص شده معیوب از کار درآید در غیر این صورت می توان تسلیم کالای دیگر از مجموعه که سالم باشد را خواست.

در واقع در بیع مال کلی در صورتی که بایع کالای معیوبی را تحویل دهد در واقع به نعهد خود وفا ننموده و می توان الزام او را به تسلیم کالای سالم خواست. مستند این مسئله ماده 279 قانون مدنی می باشد که مقرر می دارد اگر موضوع تعهد عین شخصی نبوده و کلی باشد متعهد مجبور نیست که از فرد اعلای آن ایفاء کند لیکن از فردی هم که عرفاً معیوب‌ محسوب است نمیتواند بدهد. 

این محتوا متعلق به سایت دفتر وکالت دادگران حامی ((dadgaran.com)) بوده و بهره برداری از آن بدون ذکر منبع ممنوع است.

_{^{موارد عدم امکان فسخ معامله توسط مشتری (فقط میتواند ارش بگیرد)}} 

1- در صورت تلف شدن مبیع نزد مشتری یا منتقل کردن آن به غیر.
2- در صورتی که تغییری در مبیع پیدا شود اعم از اینکه تغییر به فعل مشتری باشد یا نه.
3- در صورتیکه بعد از قبض مبیع عیب دیگری در آن حادث شود مگر اینکه در زمان خیار مختص به مشتری حادث شده باشد که در اینصورت ‌مانع از فسخ و رد نیست.
لازم به ذکر است خیار عیب بعد از علم به آن فوری است. بدین معنا که شخص پس از اطلاع از معیوب بودن مبیع باید در مدت زمانی که از نظر عرفی فوری محسوب می گردد فسخ معامله را به اطلاع طرف دیگر برساند.

_{^{پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص چگونگی فسخ معامله موبایل معیوب یا اعمال خیار شرط}}

♦  در پاسخ به پرسش شما باید گفت برای شما دو خیار متصور است، خیار عیب و خیار تدلیس که مستند به هریک از این دو می توانید عقد را فسخ نمایید. در توضیح خیار تدلیس و تفاوت آن با خیار عیب باید گفت در تدلیس برخلاف عیب، نوعی حیله و نیرنگ و علم و عمد وجود دارد.

♦  به عبارت دیگر تدلیس فریبی نامتعارف از سوی یکی از طرفین قرارداد می باشد به منظور گمراه ساختن طرف دیگر به جهت برانگیختن شخص به انجام معامله درحالی که اگر شخص از واقع آگاه بود به آن معامله رضا نمیداد.در وصف صحت و سلامت مبیع نیز اگر شخص با اطلاع و علم به معیوب بودن کالا آن را به جای کالای سالم به خریدار منتقل نماید، تدلیس نموده است و مستند به خیار تدلیس می توان عقد را فسخ نمود.
♦  البته از آنجایی که شما پس از اطلاع از معیوب بودن کالا با بایع تماس گرفته و خواهان فسخ عقد شدید، این فسخ معتبر بوده و می توانید اظهارنامه استرداد ثمن معامله ی فسخ شده به استناد خیار عیب برا بایع ارسال نمایید.

این محتوا متعلق به سایت دفتر وکالت دادگران حامی ((dadgaran.com)) بوده و بهره برداری از آن بدون ذکر منبع ممنوع است.

_{^{مستندات قانونی - فسخ معامله موبایل معیوب - خیار شرط}}

ماده ۲۷۹ قانون مدنی
اگر موضوع تعهد عین شخصی نبوده و کلی باشد متعهد مجبور نیست که از فرد اعلای آن ایفاء کند لیکن از فردی هم که عرفاً معیوب‌ محسوب است نمیتواند بدهد.
ماده ۴۲۲ قانون مدنی
اگر بعد از معامله ظاهر شود که مبیع معیوب بوده مشتری مختار است در قبول مبیع معیوب یا اخذ ارش یا فسخ معامله.
ماده ۴۲۳ قانون مدنی
خیار عیب وقتی برای مشتری ثابت میشود که عیب مخفی و موجود در حین عقد باشد.
ماده ۴۲۴ قانون مدنی
عیب وقتی مخفی محسوب است که مشتری در زمان بیع عالم به آن نبوده است اعم از اینکه این عدم علم ناشی از آن باشد که عیب ‌واقعاً مستور بوده است یا اینکه ظاهر بوده ولی مشتری ملتفت آن نشده است.
ماده ۴۲۵ قانون مدنی
عیبی که بعد از بیع و قبل از قبض در مبیع حادث شود در حکم عیب سابق است.
ماده ۴۲۶ قانون مدنی
تشخیص عیب بر حسب عرف و عادت میشود و بنابر این ممکن است بر حسب ازمنه و امکنه مختلف شود.
ماده ۴۲۷ قانون مدنی
اگر در مورد ظهور عیب مشتری اختیار ارش کند تفاوتی که باید به او داده شود به طریق ذیل معین میگردد:
‌قیمت حقیقی مبیع در حال بی عیبی و قیمت حقیقی آن در حال معیوبی به توسط اهل خبره معین شود.
‌اگر قیمت آن در حال بی عیبی مساوی با قیمتی باشد که در زمان بیع بین طرفین مقرر شده است تفاوت بین این قیمت و قیمت مبیع در حال معیوبی ‌مقدار ارش خواهد بود.
‌و اگر قیمت مبیع در حال بی عیبی کمتر یا زیادتر از ثمن معامله باشد نسبت بین قیمت مبیع در حال معیوبی و قیمت آن در حال بی عیبی معین شده و‌بایع باید از ثمن مقرر به همان نسبت نگاه داشته و بقیه را به عنوان ارش به مشتری رد کند.
ماده ۴۲۸ قانون مدنی
در صورت اختلاف بین اهل خبره حد وسط قیمتها معتبر است.
ماده ۴۲۹ قانون مدنی
در موارد ذیل مشتری نمیتواند بیع را فسخ کند و فقط میتواند ارش بگیرد:
۱- در صورت تلف شدن مبیع نزد مشتری یا منتقل کردن آن به غیر.
۲- در صورتی که تغییری در مبیع پیدا شود اعم از اینکه تغییر به فعل مشتری باشد یا نه.
۳ -در صورتیکه بعد از قبض مبیع عیب دیگری در آن حادث شود مگر اینکه در زمان خیار مختص به مشتری حادث شده باشد که در اینصورت ‌مانع از فسخ و رد نیست.
ماده ۴۳۰ قانون مدنی
اگر عیب حادث بعد از قبض در نتیجه عیب قدیم باشد مشتری حق رد را نیز خواهد داشت.
ماده ۴۳۱ قانون مدنی
در صورتی که دریک عقد چند چیز فروخته شود بدون اینکه قیمت هر یک علیحده معین شده باشد و بعضی از آنها معیوب درآید‌ مشتری باید تمام آن را رد کند و ثمن را مسترد دارد یا تمام را نگه دارد و ارش بگیرد و تبعیض نمیتواند بکند مگر به رضای بایع.
ماده ۴۳۲ قانون مدنی
در صورتیکه در یک عقد بایع یک نفر و مشتری متعدد باشد و در مبیع عیبی ظاهر شود یکی از مشتریها نمیتواند سهم خود را به تنهایی رد کند و دیگری سهم خود را نگاه دارد مگر با رضای بایع و بنا بر این اگر در رد مبیع اتفاق نکردند فقط هر یک از آنها حق ارش خواهد داشت.
ماده ۴۳۳ قانون مدنی
اگر در یک عقد بایع متعدد باشد مشتری میتواند سهم یکی را رد و دیگری را با اخذ ارش قبول کند.
ماده ۴۳۴ قانون مدنی
اگر ظاهر شود که مبیع معیوب اصلاً مالیت و قیمت نداشته بیع باطل است و اگر بعض مبیع قیمت نداشته باشد بیع نسبت به آن بعض ‌باطل است و مشتری نسبت به باقی از جهت تبعض صفقه اختیار فسخ دارد.
ماده ۴۳۵ قانون مدنی
خیار عیب بعد از علم به آن فوری است.
ماده ۴۳۶ قانون مدنی
اگر بایع از عیوب مبیع تبری کرده باشد به اینکه عهده عیوب را از خود سلب کرده یا با تمام عیوب بفروشد مشتری در صورت ظهور‌عیب حق رجوع به بایع نخواهد داشت و اگر بایع از عیب خاصی تبری کرده باشد فقط نسبت به همان عیب حق مراجعه ندارد.
ماده ۴۳۷ قانون مدنی
از حیث احکام عیب ثمن شخصی مثل مبیع شخصی است.

این محتوا متعلق به سایت دفتر وکالت دادگران حامی ((dadgaran.com)) بوده و بهره برداری از آن بدون ذکر منبع ممنوع است.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما