امکان ابطال معامله شخص نابینا و بی سواد !

_{^{پاسخ – آیا می توانم معامله منسوب به مادرم را که نابینا و بی سواد بوده ابطال نمایم ؟}}

• قانون گذار برای حمایت از برخی از افراد آنها را از انجام معاملات ممنوع کرده است و معاملات آنها باطل یا غیر نافذ است. چون که امکان سوءاستفاده از این افراد احتمال زیاد ممکن است وجود داشته باشد به همین دلیل حجر آنها حمایتی است.
• موارد حجر در ماده 1207 قانون مدنی بیان شده است که به سه مورد صغیر و سفیه و مجنون احصا شده است.
• نکته مهم این است که قانونگذار این ماده را حصری بیان کرده است و نمی خواهد موارد حجر را موسع کند و به همین سه مورد بسنده کرده است؛ علت این است که افراد پس از رسیدن به سن بلوغ اصولا اهلیت دارند و اهلیت استیفا به دست می آورند و می توانند طرف حق قرار بگیرند. و اگر کسی مدعی ایجاد اختلالی در افراد است باید آن را ثابت کند چرا که اصل بر اهلیت است اما ممکن است افراد در کبر سن به دلیل سن بالا یا مصرف داروی خاص، اختلال حواس یا فراموشی به دست بیاورند و نتوانند به درستی تمرکز حواس داشته باشند که در این موارد باید حکم حجر آنها به دلیل عدم داشتن قوای دماغی را با تشخیص پزشک متخصص از دادگاه دریافت کرد تا کسی نتواند از این اختلال سوء استفاده کند.
• پس باید پذیرفت که داخل کردن افرادی که از نعمت چشم یا گوش یا زبان برخوردار نیستند کمی با اصل اهلیت و عدم تفسیر موسع استثنا یعنی حجر، کمی سخت باشد. این نکته در ماده 347 (اصلاحی 1380/8/14) در مورد اهلیت نابینایان بیان شده است؛ نابینایی از موارد حجر نیست زیرا نابینایان می توانند با وسایل دیگری از چگونگی و شرایط قرارداد اطلاع پیدا کنند.
• نکته مهم در این ماده این است که این ماده به صورت جمله شرطیه بیان شده است و جمله شرطیه مفهوم مخالف دارد؛ مفهوم مخالف به این معناست که مفهومی از جهت نفی و اثبات مخالف با حکم منطوق باشد. 
• جمله شرطیه از دو قسمت شرط  و جزای شرط (جواب شرط) تشکیل شده است؛ مشهور فقها و اصولیان معتقدند که مفهوم مخالف جمله شرطیه حجیت دارد مشروط بر اینکه ملازمه و رابطه سببیت بین شرط و جواب شرط از جهت وضعی است و انحصار در سببیت به وسیله اطلاق ثابت می شود و با احراز این دو مقدمه، جمله شرطیه دارای مفهوم خواهد بود. 
• مفهوم مخالف ماده 347 قانون مدنی نیز با وجود دو شرط فوق دارای مفهوم مخالف است و اگر عوامل رفع جهالت برای شخص نابینا فراهم نباشد می توان گفت که جواب شرط محقق نشده است پس شخص کور نمی تواند معامله کند. چرا که رفع جهل منحصرا برای شخص کور شرط شده است. 

_{^{پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص ابطال معامله فرد نابینا و بی سواد}}

♦  برای ابطال معامله ای که در زمان حیات مادر نابینای شما منعقد شده است می توان به موارد فوق استناد کرد اول اینکه شرایط اساسی صحت معامله که در ماده 190 قانون مدنی بیان شده است دارای خلل باشد و اصلی ترین این مورد اهلیت مادر است که ممکن قصد و رضای او مختل باشد و قوای دماغی او که شامل عقل می شود سالم نباشد و به دلیل اینکه عدم سلامت عقل موجب زایل شدن اراده می شود معامله باطل است و از درجه اعتبار ساقط است عدم قوه ادراک و تمیز موجب می شود شخص نتواند سنجش سود و زیان خود را محاسبه کند.و از این رو قرارداد به حالت بطلان در می آید و دیگر حتی جای فسخ یا انحلالی نیز وجود ندارد چرا که قرارداد از ابتدا باطل بوده است.

_{^{مستندات قانونی - ابطال معامله}}

ماده 347 قانون مدنی

شخص کور می تواند خرید و فروش نماید مشروط بر اینکه شخصا به طریقی غير از معاینه یا به وسيله کسی دیگر ولو طرف معامله، جهل خود را مرتفع نماید. ( اصلاحی مطابق قانون اصلاح موادی از قانون مدنی مصوب ۱۳۷۰)
ماده 1207 قانون مدنی

اشخاص ذیل محجور و از تصرف در اموال و حقوق مالی خود ممنوع هستند:
۱) صغار.
۲) اشخاص غیر رشید.
۳) مجانین.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما